Tốt nghiệp rồi làm gì?
Đây chắc hẳn là câu hỏi ám ảnh của hàng triệu sinh viên. Tình hình thị trường việc làm ở thời điểm vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với thanh niên và người lao động ở khu vực thành thị. Không riêng tại Việt Nam, việc yêu cầu kinh nghiệm thực tế, kỹ năng và sự chênh lệch giữa kỳ vọng và thực tiễn xã hội là những thách thức lớn mà người trẻ phải đối mặt khi bước vào thị trường lao động cũng xảy ra ở rất nhiều quốc gia phát triển khác. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong năm 2023, cả nước Việt Nam có gần 1,07 triệu người thất nghiệp trong độ tuổi lao động. Đặc biệt, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên (15-24 tuổi) vẫn ở mức cao, đặc biệt là ở khu vực thành thị.
Tìm được công việc như ý là quan tâm hàng đầu của nhiều bạn trẻ
Cụ thể:
- Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên (15-24 tuổi): 7,62% trong quý IV/2023.
- Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên khu vực thành thị: 10,20%, cao hơn đáng kể so với khu vực nông thôn.
Bên cạnh đó, ở nhiều báo cáo khác cũng phản ánh những khó khăn trong tìm việc làm của người lao động, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19:
- Làn sóng sa thải: Nhiều doanh nghiệp đã phải cắt giảm nhân sự, tối ưu chi phí do ảnh hưởng của dịch bệnh và tình hình kinh tế khó khăn.
- Thiếu hụt việc làm: Số lượng việc làm mới có nhưng không đủ đáp ứng nhu cầu của số lượng người lao động.
- Yêu cầu kinh nghiệm cao: Nhiều doanh nghiệp đặt ra yêu cầu kinh nghiệm cao và nhiều kỹ năng chuyên môn, đặc biệt trong giai đoạn khó khăn, càng gây khó khăn cho sinh viên mới ra trường và người lao động chưa có nhiều kinh nghiệm.
Bạn Minh Anh (tên nhân vật được thay đổi), sinh viên năm cuối một trường Đại học thuộc top đầu tại Hà Nội, chia sẻ: “Em cảm thấy rất hoang mang và lo lắng về tương lai. Dù đã cố gắng học tập và đạt thành tích tốt, nhưng em vẫn không biết mình sẽ làm gì sau khi ra trường. Em sợ mình sẽ không tìm được công việc phù hợp, hoặc may mắn hơn sẽ phải làm những công việc không liên quan đến chuyên ngành mình đã học.”
Và Minh Anh không phải là trường hợp cá biệt. Hàng nghìn bạn trẻ sau khi tốt nghiệp hàng năm đang phải đối mặt với tình trạng “thất nghiệp”, “làm trái ngành” hoặc chấp nhận những công việc không tương xứng với trình độ và khả năng của mình đã được học tập và đào tạo tại giảng đường.
Nỗi ám ảnh vòng xoáy “yêu cầu kinh nghiệm thực tế”
Một trong những rào cản khó khăn nhất mà các bạn trẻ phải đối mặt chính là yêu cầu kinh nghiệm thực tế ở môi trường làm việc. Hầu hết các doanh nghiệp đều mong muốn tuyển dụng những ứng viên đã có kinh nghiệm trước đó, có thể bắt đầu công việc ngay mà không phải trải qua quá trình đào tạo. Trong khi đó, các bạn sinh viên mới ra trường lại chưa có cơ hội để tích lũy kinh nghiệm này.
“Đó là một vòng luẩn quẩn đầy trớ trêu,” bạn Hoàng Nam (tên nhân vật được thay đổi), một tân cử nhân ngành Công nghệ thông tin tại Tp.HCM, chia sẻ trong băn khoăn “Em đã ứng tuyển hơn vài chục công ty, nhờ cả hỗ trợ của trường nhưng đã gần một năm mà chưa nhận được công việc nào. Một số công ty có phản hồi do vị trí công việc đều yêu cầu kinh nghiệm thực tế tối thiểu một năm, nhưng làm sao chúng em có thể có kinh nghiệm nếu không được nhận vào làm?”
Sau tốt nghiệp, các bạn trẻ sẽ phải đối mặt với thử thách mới – “Kinh nghiệm”
Khoảng cách giữa lý thuyết và thực tế
Bên cạnh vấn đề về yêu cầu kinh nghiệm thực tế, sự chênh lệch giữa kiến thức xã hội, thông tin vĩ mô cần thiết cho công việc, kỹ năng mềm thiết yếu cũng là một thách thức lớn đối với người trẻ mà trên ghế nhà trường chưa được đào tạo tương ứng yêu cầu thực tế của công việc.
“Em cảm thấy những gì em đã được học ở trường chưa thực sự hữu ích và phù hợp với yêu cầu của doanh nghiệp cho công việc,” Minh Anh cho biết. “Em thiếu rất nhiều kỹ năng thực tế, như kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện…”
Các đơn vị truyền thông và mạng xã hội thường vẽ ra một bức tranh màu hồng về sự thành công, với mục đích tốt đẹp về việc tạo động lực và giúp định hướng cho thế hệ trẻ. Nhưng vô tình việc đó cũng tạo ra những kỳ vọng không thực tế cho các bạn khi trực tiếp đối mặt với những yêu cầu thực tế. Và khi kỳ vọng không như mong đợi, sự thất vọng và chán nản có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng.
“Em từng nghĩ rằng sau khi tốt nghiệp, em sẽ dễ dàng tìm được một công việc tốt với mức lương cao,” Nam chia sẻ. “Nhưng thực tế lại phũ phàng hơn em tưởng. Em đã phải gửi đi rất nhiều bộ hồ sơ, đi phỏng vấn một số nơi, nhưng vẫn chưa nhận được công việc phù hợp.”
Trang bị kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn thực tiễn giúp tăng cơ hội trong bối cảnh kinh tế hiện nay
Gánh nặng áp lực từ gia đình và xã hội
Bên cạnh những khó khăn về thiếu hụt kinh nghiệm, kỹ năng, và sự chênh lệch giữa kỳ vọng và thực tế, các bạn trẻ còn phải đối mặt với áp lực từ gia đình và xã hội. Cha mẹ, người thân thường mong muốn con cái mình có một công việc ổn định, thu nhập cao, và thành đạt trong sự nghiệp.
“Bố mẹ em luôn so sánh em với những người bạn cùng trang lứa,” Minh Anh tâm sự. “Họ nói rằng em phải cố gắng hơn nữa, phải tìm được một công việc tốt để không phụ lòng mong mỏi của gia đình.”
Giữa những khó khăn và thử thách đó, các bạn trẻ cần luôn giữ cho bản thân tâm thế chủ động, tư duy tích cực để tìm cho mình những giải pháp để vượt qua và chinh phục ước mơ nghề nghiệp. Một trong những giải pháp hiệu quả và thiết thực nhất chính là tham gia các chương trình thực tập chuyên sâu, giúp trang bị kiến thức, kỹ năng, và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Nhờ vào tính đặc thù của chương trình thực tập, bên cạnh kinh nghiệm và kỹ năng được phát triển, việc va chạm trực tiếp với nhu cầu của doanh nghiệp, tương tác với đồng nghiệp và cơ hội trao đổi thực tế với khách hàng thực là những giá trị mà những giải pháp khác khó cạng tranh.
IEP – Bệ phóng sự nghiệp cho người trẻ
Khác với những đơn vị tư vấn hướng nghiệp và huấn luyện đào tạo khác, IEP ra đời với một mục tiêu cốt lõi: Giúp các bạn trẻ có được cơ hội thực tập và vượt qua yêu cầu kinh nghiệm thực tế, được trang bị kiến thức và bộ kỹ năng chuyên biệt, được trải nghiệm môi trường doanh nghiệp giả lập theo tiêu chí vị trí – ngành nghề – quy mô.
Chúng tôi hiểu rằng, việc xác định được điểm mạnh, điểm yếu và sở thích của bản thân chỉ là bước khởi đầu. Điều quan trọng là bạn cần có một kế hoạch hành động cụ thể và cơ hội thực hành để biến những tiềm năng đó thành hiện thực. Đó là lý do tại sao IEP không chỉ dừng lại ở việc đánh giá năng lực hay cung cấp một số kỹ năng, mà còn cung cấp cho bạn một lộ trình phát triển rõ ràng hơn và cơ hội trải nghiệm thực tế tại doanh nghiệp.
Cơ hội đúc kết kinh nghiệm thực tiễn cho các bạn trẻ theo đuổi đam mê cùng IEP
5 Giá Trị Cốt Lõi Của IEP
- Trải nghiệm thực tế trong môi trường doanh nghiệp giả lập: Bạn sẽ được tham gia vào các dự án thực tế, đối mặt với những tình huống thực tiễn và làm việc cùng các chuyên gia trong ngành. Bạn sẽ được “nhúng” mình vào môi trường làm việc chuyên nghiệp, trải nghiệm những thử thách và áp lực thực sự, từ đó rèn luyện kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm quý báu, chuẩn bị sẵn sàng cho những thử thách trong tương lai.
- Hệ thống kiến thức và kỹ năng chuyên sâu, đóng gói theo từng vị trí: IEP không chỉ cung cấp cho bạn những kiến thức chung chung, mà còn trang bị cho bạn những kiến thức và kỹ năng chuyên sâu, được thiết kế riêng cho từng vị trí công việc cụ thể. Bạn sẽ được học hỏi từ những chuyên gia hàng đầu trong ngành, những người đã có nhiều năm kinh nghiệm thực tế, giúp bạn nắm vững những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong lĩnh vực bạn đam mê.
- Cơ hội trải nghiệm đa dạng ngành nghề và quy mô doanh nghiệp: Bạn có đam mê kinh doanh nhưng chưa biết nên bắt đầu từ đâu? Hay bạn muốn thử sức ở nhiều lĩnh vực khác nhau để tìm ra hướng đi phù hợp nhất? IEP mang đến cho bạn cơ hội trải nghiệm làm việc trong nhiều ngành nghề và quy mô doanh nghiệp khác nhau, từ startup năng động đến tập đoàn lớn. Điều này giúp bạn mở rộng tầm nhìn, khám phá sở thích và tìm ra con đường sự nghiệp đúng đắn nhất với mình.
- Đồng hành cùng mentor tận tâm: Trong suốt quá trình thực tập, bạn sẽ được đồng hành bởi những mentor giàu kinh nghiệm và nhiệt huyết. Họ sẽ là người hướng dẫn, hỗ trợ và truyền cảm hứng cho bạn trên con đường theo đuổi đam mê. Bạn sẽ nhận được những lời khuyên quý giá, những chia sẻ kinh nghiệm thực tế và sự động viên tinh thần để vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
- Xây dựng mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp: IEP tạo điều kiện cho bạn kết nối với các chuyên gia, nhà tuyển dụng và các bạn trẻ tài năng khác trong ngành. Đây là cơ hội để bạn mở rộng mạng lưới quan hệ, học hỏi kinh nghiệm và tìm kiếm cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp.
Hành trình bước vào đời thực không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, tinh thần cầu tiến, và sự hỗ trợ từ những chương trình như IEP, các bạn trẻ hoàn toàn có thể vượt qua khó khăn mang tên “yêu cầu kinh nghiệm thực tế”, theo đuổi được công việc mà mình đam mê và xây dựng cho mình những nền tảng vững chắc cho sự nghiệp tương lai. Hãy tin vào bản thân, không ngừng học hỏi và phát triển, và bạn sẽ tìm thấy thành công trên con đường sự nghiệp của mình.
Nguồn tham khảo:
